Wśród figur przydrożnych na omawianym terenie do najstarszych, pochodzących z drugiej połowy XVIII wieku, należy posąg św. Floriana w Dobczycach (1768 r.) oraz w samych Myślenicach posąg
Chrystusa Nazareńskiego (1772 r.) i Chrystusa upadającego pod krzyżem. Z lat 1795 i 1798 — dwie figury z rzeźbami Piety u szczytu znajdujące się w Borzęcie i Myślenicach. Z kolei spotykamy bardzo dużą ilość figur z początku i pierwszej połowy XIX w., z których najstarsze to rzeźby Matki Boskiej Siedmiu Boleści i Szkaplerznej w Myślenicach (1804, 1806 r.), Matki Boskiej Różańcowej w Jaworniku (1804 r.), Chrystusa upadającego pod krzyżem w Bysinie (1804 r.), św. Jana Nepomucena w Łętowni (1805 r.), Chrystusa Nazareńskiego w Myślenicach (1806 r.) oraz szereg innych, głównie z lat 40-tych, występujących w Dobczycach, Drogini, Gdowie, Pcimiu, Rudniku, Skomielnej Czarnej,
Spytkowicach, Trzemeśni, Trzebuni itd. W końcu należy wymienić rzeźby z końca wieku XIX w Bulinie, Dobczycach, Kornatce i Tenczynie, wśród którjch wyróżniają się figury myślenickie wykonane przez Gubałów z Borzęty.
Omawiane figury kamienne są oczywiście niejednolite, choćby ze względu na wspomnianą tu rozpiętość czasową. Ogólnie jednak można zauważyć pewną ewolucję od form stylowych w kierunku sztuki ludowej. Forma i ornamentyka cokołów najstarszych z wymienionych figur wykazuje wyraźny wpływ rokoka, czego przykładem może być figura przydrożna z rzeźbą Piety w Borzęcie z roku 1795. Ta forma cokołu, ozdobionego dwoma symetrycznymi wolutami i zwieńczonego profilowanym gzymsem, utrzymuje się jeszcze długo w wieku XIX, jak na to wskazuje figura św. Andrzeja w Borzęcie i Piety w Myślenicach, fundowanej przez Jakuba i Agnieszkę Opydłów w roku 1843. W ornamentyce można zaobserwować stopniowe przejście od elementów czysto rokokowych w postaci kampanulli i muszli, które utrzymują się jeszcze wśród figur z pierwszej połowy wieku XIX, do płaskorzeźbionej wici roślinnej, a wreszcie do rytych w kamieniu „palemek” zamkniętych trójliściem i ozdobionych symetrycznie ułożonymi ślimacznicami. Sama rzeźba nie wykazuje zazwyczaj wyraźnych cech rokokowych, nawet wśród najstarszych przykładów.
Ogólnie można wśród niej wyróżnić trzy grupy, z których pierwsza wywodzi się z tradycji rzeźby stylowej XVII i XVIII wieku, drugą można w pełni zaliczyć do sztuki ludowej, trzecią stanowią przeważnie pochodzące z końca XIX wieku figury, odznaczające się eklektyczną poprawnością.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz